Thiết kế chữ – Typography Design

Từ khi chữ viết được hình thành và phát triển qua nhiều giai đoạn, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp chữ viết ở bất cứ đâu, trên các bảng hiệu quảng cáo, tên các cửa hàng, ở bìa một quyển sách, tạp chí hay cả trên một chai nước ngọt hay bịch bánh snack… Bên cạnh các thiết kế về màu sắc, bố cục hay hình ảnh thì kiểu chữ cũng có sự ảnh hưởng riêng của nó để có thể tác động đến người tiêu dùng.

Việc thiết kế chữ đang là xu hướng phổ biến khi content và người làm sáng tạo lên ngôi, họ liên tục đưa ra những sản phẩm thiết kế làm choáng ngợp khách hàng và luôn luôn muốn cải tiến, muốn sáng tạo, muốn gây ấn tượng. Vẫn là những nội dung truyền thống đó nhưng thông qua bàn tay của một người thiết kế chữ thì sẽ mang đến làn gió mới, đem đến sự độc lạ cho thông tin muốn truyền đạt.

Thiết kế chữ là gì?

Typography (hay gọi tắt là Typo): là một thuật ngữ chỉ sự thể hiện, trình bày cũng như phong cách của các con chữ trên một sản phẩm thiết kế.

Thiết kế typography (thiết kế chữ): là nghệ thuật sắp xếp các con chữ trong một bố cục làm sao cho vừa dễ đọc vừa mang tính thẩm mỹ cũng như giữ được tinh thần của nội dung, thông điệp muốn truyền tải.

Thiết kế chữ không chỉ chọn lọc kiểu chữ và sắp xếp chúng mà còn tìm kiếm các cách thể hiện mới mẻ, biến hóa các con chữ thông thường thành các nội dung thu hút người đọc và cũng như góp phần trong việc truyền thông, quảng bá. Ngày nay vẫn còn tồn tại các kiểu sáng tạo chữ thủ công và công nghệ cùng bổ trợ cho nhau, chữ thủ công vẫn tạo nên nét độc đáo riêng của chúng và đôi khi các nghệ sỹ vẫn dùng công nghệ để tạo nên các nét chữ thủ công. Điều đó chứng tỏ người thiết kế luôn không ngừng phát triển, họ tìm kiếm đến những cái mới nhưng cũng không ngừng tìm lại những cái cũ và cho chúng một diện mạo mới.

Quy trình của thiết kế chữ

1. Hiểu về quy tắc của các font chữ và thuật ngữ cơ bản

Để có thể thiết kế chữ một cách chuyên nghiệp thì điều đầu tiên cần am hiểu về chúng, cần hiểu các quy tắc cấu thành nên con chữ cũng như thuật ngữ cơ bản trong ngành. Ví dụ như Lines (đường gióng), Leading (khoảng cách dòng), Tracking (khoảng cách giữa các nhóm chữ), Kerning (khoảng cách giữa các chữ) hay hiểu biết về các loại font chữ, kiểu chữ, cỡ chữ…

2. Thiết kế bố cục

Việc thiết kế không chỉ nói đến sáng tạo các con chữ mà còn sắp xếp chúng trong một bố cục tùy thuộc vào độ sáng tạo của người thiết kế. Sau khi đã am hiểu về các quy tắc của chữ thì cần thiết kế bố cục cho câu nói, thông điệp hay đoạn văn sao cho thể hiện được rõ hệ thống cấp bậc của thông tin. Một typography đẹp nhưng lại khó đọc và rối rắm thì cũng không mang lại hiệu quả. Trong một câu nói/ đoạn văn đó thì các thành phần chữ nào là yếu tố chính và chúng sẽ nổi bật hoặc to hơn hẳn, còn các thành phần phụ khác có thể nhỏ hơn nhưng không được tách rời trong một bố cục chung. Thói quen đọc từ trái sang và từ trên xuống cũng như đọc theo từng cụm 3-5 chữ sẽ quyết định bố cục đó nên được sắp xếp như thế nào.

3. Sáng tạo thông qua nhiều bản phác thảo

Đây là lúc người thiết kế sẽ thỏa sức sáng tạo, thử thật nhiều phương án khác nhau trên một bố cục như cách thay đổi màu sắc, ánh sáng, bóng đổ, thay đổi độ đậm nhạt, chiều cao, kiểu chữ hoặc cách điệu một chữ nào đó thành hình ảnh. Mỗi sự thay đổi sẽ thể hiện ra được tinh thần của nội dung cần truyền đạt, như câu nói (quotes) trên một tấm ảnh sẽ cần nhẹ nhàng dễ đọc, tên một bảng hiệu thì cần to rõ và thu hút, có thể là chữ in nhưng đừng cách điệu quá nhiều để có thể dễ dàng đọc được liền, còn bìa của một quyển sách đôi khi lại cần phá cách, nhiều màu và bay bổng để gây được ấn tượng.

4. Chỉnh sửa dựa trên các quy chuẩn

Có được một bản phác thảo ưng ý rồi thì sẽ tiến đến thiết kế hoàn thiện nhưng vẫn phải tuân theo các quy chuẩn, như khoảng cách chữ không quá gần cũng không quá xa, hệ thống lưới để đảm bảo các chữ trên một dòng phải liên kết với nhau, hay việc sử dụng ít font chữ trong một nội dung sẽ đỡ khiến người xem rối mắt…

Tuy nhiên sáng tạo là không giới hạn nên hãy cứ sáng tạo và đôi khi cũng cần phá đi các quy chuẩn một tí để cho ra một tác phẩm trầm trồ!!

Các kỹ năng cần có để làm thiết kế chữ

Kỹ năng vẽ tay và thiết kế

Chỉ kỹ năng thiết kế là không đủ vì đôi khi bạn cần vẽ ra các bản phác thảo trên giấy, nhất là khi biến hóa từ một font chữ có sẵn thì việc vẽ tay sẽ giúp bạn nghĩ được nhiều phương án hơn và dùng công nghệ để thể hiện lại chúng.

Am hiểu về nội dung, cách cắt gọt câu từ, chữ nghĩa

Cùng là một nội dung đó nhưng có chữ nào ngắn hơn hay độc lạ hơn không. Việc thiết kế đẹp sẽ thu hút nhưng đôi khi một nội dung độc lạ cũng thu hút không kém, như việc gieo chữ có vần, chơi chữ đồng âm, dùng từ hoa mỹ hay mộc mạc … kể cả có là typography tiếng anh hay tiếng việt thì vẫn cần hiểu biết câu từ, gieo vần chứ không chỉ có mỗi việc thiết kế.

Sáng tạo

Mỗi một typography đều cần phong cách và sự thể hiện khác nhau nên người thiết kế cần không ngừng sáng tạo, đổi mới.

Tính logic và quy chuẩn

Dù có sáng tạo đến đâu thì câu chữ vẫn cần tính logic cũng như dễ đọc, quy chuẩn về khoảng dòng khoảng cách chữ cũng vậy để nó trở thành một tác phẩm nghệ thuật chứ không phải một sự phá cách bừa bãi không ăn nhập vào đâu.

Góp ý từ bạn đọc