Mô hình tượng đài
Mô hình tượng đài là gì?
Mô hình tượng đài là loại hình tượng tưởng niệm các nhân vật lịch sử, sự kiện lịch sử hay các bậc vĩ nhân, danh nhân, anh hùng dân tộc mà tên tuổi và chiến tích của họ có đóng góp quan trọng, to lớn với đất nước, thời đại. Hình thức tượng đài thường rất đồ sộ, to hơn nguyên mẫu, chiếm không gian rộng lớn và được đặt ở những nơi công cộng nhằm tuyên truyền, tôn vinh giá trị văn hóa, lịch sử, đưa nghệ thuật đến gần hơn với công chúng.
Học về điêu khắc tượng đài cũng giống như tượng tròn, cũng có khối và có nhiều góc nhìn từ xung quanh nhưng bên cạnh các yếu tố về bố cục, tạo hình cần đặt tính trang trọng, uy nghiêm lên hàng đầu và phải tuân theo các đặc điểm, đặc trưng chân dung của nhân vật hoặc của giai cấp đó. Vẫn áp dụng các kỹ thuật điêu khắc, mảng đặc – rỗng, liên kết yếu tố chính phụ, ánh sáng, cấu trúc nhưng quan trọng là thể hiện được nội tâm nhân vật, cái hồn, cái tinh thần, sự trân trọng thông qua hình thái bên ngoài.
Quy trình làm mô hình tượng đài
1. Tìm hiểu về không gian xây dựng
Tượng đài được đặt trong không gian rộng lớn nhưng vẫn có các yếu tố cảnh quan xung quanh và kiến trúc tại nơi đó ảnh hưởng, vì vậy mà chúng cần liên kết, tác động qua lại lẫn nhau. Việc tìm hiểu về không gian xây dựng để biết được nơi đặt tượng, vị trí nào dễ nhìn thấy tượng nhất, người dân sẽ quan sát tượng ở các góc nhìn nào, hướng ánh sáng tác động lên tượng và từ đó tượng đài cũng góp phần tăng sự trang nghiêm, sang trọng cho không gian này. Đặt ngoài trời hay trong khu tưởng niệm, bảo tàng cũng sẽ ảnh hưởng đến quyết định kích thước của tượng nên to bao nhiêu.
2. Bản vẽ thiết kế
Đề tài thường gặp là những người anh hùng có công xây dựng và bảo vệ đất nước, có thể là một nhân vật lịch sử cụ thể nhưng cũng có thể là nhóm người đại diện cho một tầng lớp hay một ngành nghề trong xã hội như chiến sĩ, công nhân, nông dân. Bản vẽ thiết kế ngoài việc tạo hình cho tác phẩm còn phải khắc họa được tinh thần hiên ngang, dũng cảm, kiên cường và ý chí chiến đấu của nhân vật qua bố cục và hình khối. Vì là khắc họa những gì mang tính lịch sử, văn hóa, chính trị nên cần tuân theo các đặc điểm của nhân vật đó, không thể sáng tạo quá nhiều và quan trọng là lột tả được tinh thần, nội tâm sâu sắc.
3. Chọn chất liệu
Việc chọn chất liệu với những đặc điểm, tính chất khác nhau sẽ mang lại cảm xúc, chất cảm khác nhau và độ bền vững của tác phẩm. Những tượng đài đặt ngoài trời sẽ thường thấy các chất liệu như sắt, đồng, bê tông và đá. Trong đó đá được xem là phổ biến nhất vì nó có thể tạo hình những đường nét cứng cáp, rắn rỏi, tạo sự vững chãi và chắc chắn cũng như chịu được yếu tố thời tiết.
4. Tạo hình tổng thể và chi tiết
Tượng đài sẽ sử dụng các hình khối và mảng miếng lớn, dứt khoát, rõ ràng để làm nổi bật được tính chất của loại tượng này, ngoài ra một số chi tiết như trang phục có thể được giản lược để tập trung diễn tả nội tâm nhân vật, hình khối đơn giản rõ ràng và ít mang yếu tố trang trí cầu kỳ. Từ nét mặt, thế đứng, bố cục tổng thể phải tạo nên cảm giác vững chãi, lột tả ý chí, sự quyết tâm và hy vọng. Vì tượng đài có kích thước rất to lớn nên cần chú ý cẩn thận từng đường nét và chi tiết nhỏ, làm mịn và bo tròn một số chỗ để không tạo cảm giác tượng bị thô cứng quá.
Các kỹ năng cần có khi làm mô hình tượng đài
Kiến thức về lĩnh vực điêu khắc
Kiến thức về lịch sử
Hiểu về vật liệu và sử dụng dụng cụ
Có kiến thức về đặc tính của các loại nguyên liệu khác nhau sẽ giúp bạn có các phương thức điêu khắc khác nhau, độ dùng lực, tạo hình cũng như cách bảo quản để phù hợp với từng yêu cầu. Đồng thời sử dụng thành thạo các dụng cụ cắt gọt, làm mịn, bo tròn.
Tạo hình và bố cục
Tùy vào không gian xây dựng mà tượng đài có thể được bố cục dưới dạng dàn trải, gom nhóm lại hay phát triển theo chiều cao. Từ đó việc sắp xếp và lựa chọn chi tiết thể hiện trong tổng thể phải hài hòa.
Diễn tả nội tâm nhân vật
Cái quan trọng của tượng đài chính là lột tả được tinh thần uy nghiêm, sang trọng và ý chí kiên cường, bất khuất thông qua cách tạo hình nhân vật.
Tỉ lệ chân thực
Tỉ lệ trong tượng đài cần tuân theo các tỉ lệ chân thực, có thể lấy từ hình mẫu các nhân vật có thật để khắc họa theo, không nên phóng đại hay cách điệu quá nhiều.
