Ký họa

Khi vẽ hay sáng tác bất cứ tranh gì, bạn luôn cần có ý tưởng và phác thảo trước tiên. Để có thể lên được ý tưởng thì việc nghiên cứu đối tượng, sự vật là rất cần thiết và ký họa sẽ giúp bạn làm điều đó. Thay vì chỉ tìm kiếm, xem qua hình ảnh hay thông tin thì ký họa để bạn có thể ghi chép lại dưới dạng hình ảnh, dùng làm tư liệu tham khảo và ứng dụng vào tranh vẽ. Vậy ký họa là gì và làm như thế nào?

Việc thiết kế chữ đang là xu hướng phổ biến khi content và người làm sáng tạo lên ngôi, họ liên tục đưa ra những sản phẩm thiết kế làm choáng ngợp khách hàng và luôn luôn muốn cải tiến, muốn sáng tạo, muốn gây ấn tượng. Vẫn là những nội dung truyền thống đó nhưng thông qua bàn tay của một người thiết kế chữ thì sẽ mang đến làn gió mới, đem đến sự độc lạ cho thông tin muốn truyền đạt.

Ký họa là gì?

Ký họa là khái niệm nói về việc vẽ, ghi chép nhanh một đối tượng nào đó và có thể dùng các đường nét giản lược. Ký họa có nhiều cách và phương pháp vẽ khác nhau, có thể ký họa bằng chì, màu nước hay mực màu, bút sắt, bút kim, bút lông tùy theo mục đích của người họa sĩ. Đa số tranh ký họa được giản lược, không cầu kỳ nhiều chi tiết để ghi nhớ hoặc làm tài liệu cho bố cục, trang trí hay là một bản phác thảo nhỏ trước khi lên bài lớn, tuy nhiên vẫn có thể ký họa sâu để thành một bức tranh hoàn thiện. 

Khi học ký họa ta sẽ làm quen với việc diễn tả theo nhiều khía cạnh khác nhau, là đường nét chuyển động, là chi tiết vật liệu cụ thể hay bắt dáng người chính, sắc độ tổng quan. Chủ đề cũng rất đa dạng, từ phong cảnh tĩnh, phong cảnh sinh hoạt, động – thực vật cho đến dáng người, tư thế chuyển động. Đây cũng là phương pháp chuyển hóa hình ảnh từ thực tiễn thành bức tranh mang góc nhìn cá nhân, lựa chọn khía cạnh để tập trung thể hiện và lược bỏ những sự vật không cần thiết khác.

Quy trình ký họa

1. Chọn dụng cụ

Bước đầu để ký họa là chọn dụng cụ, vì là những bài ký họa nhanh nên cũng ưu tiên chọn những dụng cụ gọn nhẹ, đơn giản và số lượng ít, như bút chì, bút kim, bút lông, màu nước thì nên chọn ít màu hoặc thể hiện đơn sắc. Tùy theo mục đích mà chọn lựa dụng cụ phù hợp, như muốn lấy tư liệu về đường nét, hình khối thì chọn các loại bút, còn muốn khai thác sắc độ, mảng hình thì dùng màu nước, mực tàu hoặc phấn màu. 

2. Quan sát và nắm đặc điểm

Trước khi bắt đầu vẽ cần có khoảng thời gian quan sát nhằm chọn góc vẽ, chọn sự vật vẽ và làm quen với đặc điểm của chúng. Như đối với một phong cảnh, bạn muốn ghi chép lại hình dáng của công trình đó hay là làm tư liệu về bố cục, hay muốn diễn tả không khí chung thông qua sắc độ và ánh sáng ở từng thời điểm trong ngày. Từ đó quan sát để chọn lọc ra thông tin cần vẽ, không hẳn phải vẽ tất cả những gì mình nhìn thấy. 

3. Phác thảo nhanh

Sau khi nắm được đặc điểm, hình dáng chung của sự vật thì có thể bắt tay vào phác thảo nhanh, đi từ tổng quát trước. Đối với các đối tượng chuyển động thì việc phác thảo cần nhanh hơn, thậm chí là chỉ có thể quan sát để ghi nhớ, rồi tự phác thảo lại. Phác thảo từ khung hình chung bên ngoài, dựng từ những nét thẳng và áp dụng phối cảnh, sao cho có thể hình dung ra sự vật từ những đường nét giản lược nhất. Có thể phác thảo bằng bút chì trước để dễ chỉnh sửa hoặc nếu lên trực tiếp bằng các loại bút thì phải lựa chọn nét giản lược để không bôi xóa quá nhiều.

4. Lên chi tiết (nếu cần)

Với một số bài phác thảo nhanh để bắt dáng hay làm khổ giấy nhỏ thì không cần lên chi tiết. Nhưng một số bài dùng làm tư liệu cho bố cục, trang trí, hay nghiên cứu về một chi tiết, hoa văn cụ thể, trang phục, một khung cảnh thì cần để ý đến chất liệu, sắc độ và ghi chép các chi tiết bên trong. Thường các tranh ký họa sẽ chỉ ở dạng phác thảo để dùng cho mục đích ghi chép nên nét vẽ không cần quá nặng nề và cũng tự do trong việc thể hiện bút pháp. 

Các kỹ năng cần có để vẽ ký họa

Khả năng quan sát và nắm đặc điểm

Kỹ năng này vô cùng quan trọng đối với việc ký họa vì cần quan sát mẫu đủ nhiều để có thể ghi chép cũng như dùng làm tư liệu, nắm đặc điểm cũng sẽ giúp bạn vẽ giống mẫu hơn, nhất là khi vẽ người hay các tư thế chuyển động. 

Phác thảo nhanh

Rèn luyện khả năng này đủ nhiều thì bạn có thể chuyển hóa từ hình ảnh sang tranh vẽ nhanh hơn, lọc được các nét chính, dùng ít nét mà vẫn thể hiện ra được cấu trúc của sự vật.

Kỹ năng sử dụng chất liệu đơn sắc

Ký họa trong khoảng thời gian ngắn thì không cần dùng nhiều màu mà chủ yếu là bút chì, bút kim và các màu đơn sắc, kỹ năng này giúp bạn biết cách thể hiện sắc độ bằng cả nét và mảng.

Sáng tạo trong thể hiện bút pháp

Không có yêu cầu mặc định về bài ký họa nên bạn được thoải mái trong thể hiện bút pháp, nét cũng không cần quá thẳng hay trau chuốt mà quan trọng thể hiện được cảm xúc và góc nhìn cá nhân.